دولت سیزدهم به دنبال بهم زدن بازی آمریکا در بازار گاز منطقه

 

پیام روشن این قرارداد احیای تعاملات گازی ایران با ترکمنستان بعد از ۵ سال تیرگی روابط اقتصادی دو کشور است. موضوعی که به گفته نائب رئیس هیات رئیسه بازرگانان اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی به معنای چراغ سبز ترکمنستان برای احیای تعاملات تجار ایرانی و ترکمن در دو کشور است.

 

اما اگر صرفا به تاثیر این قرارداد گازی بر معادلات بازار گاز منطقه بپردازیم درمی‌یابیم که این قرارداد یک گام رو به جلو و مهم برای از دور خارج کردن دو رقیب تهدیدکننده منافع ایران در بازار گاز منطقه به نام «خط لوله ترانس‌کاسپین» و «خط لوله تاپی» است.

 

خط لوله ترانس کاسپین (تصویر بالا)، خط لوله انتقال گاز از ترکمنستان به آذربایجان از مسیر دریای خزر بوده و در ذیل «کریدور گاز جنوبی» برای ارسال گاز از کشورهای آسیای میانه به اروپا تعریف می‌شود. با احداث این خط لوله عملا ایران از بخشی از بازی گازی منطقه حذف می‌شود.

 

خط لوله تاپی (تصویر پایین) نیز طرحی برای انتقال گاز از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند بوده و با طرح‌ریزی آمریکایی‌ها به عنوان رقیبی برای خط لوله صلح در ایران تعریف شده است. با احداث این خط لوله ایران از بازار گاز شرقی به طور کامل حذف خواهد شد.

 

در ۸ سال گذشته و در سایه دیپلماسی منفعلانه دولت روحانی با همسایگان، جریان احداث این دو خط لوله با فشار آمریکا تقویت شده است اما حال به نظر می‌رسد دولت سیزدهم به دنبال بهم زدن بازی آمریکا در بازار گاز منطقه می‌باشد.

 

در واقع انعقاد قرارداد سوآپ سه‌جانبه و تمایل ترکمنستان و اذربایجان به تعامل گازی با ایران به عنوان گام اول وزارت نفت ذیل کلان‌برنامه این وزارتخانه برای از دور خارج کردن دو خط لوله ترانس‌کاسپین و تاپی قابل تحلیل است.

 

در صورت تداوم موفقیت ایران در توسعه روابط با ترکمنستان و تقویت اعتماد متقابل طرفین، ایران میتواند نقش ویژه‌ای در کریدور گاز جنوبی برای انتقال گاز به اروپا ایفا کرده و به صورت مستقیم برای انتقال گاز از ترکمنستان به افغانستان ، پاکستان و هند اقدام کند.

 

با توجه به شبکه گازی گسترده ایران، صرفه اقتصادی تمامی کشورهای منطقه انتقال گاز از مسیر ایران است نه احداث خطوط لوله جدید با صرف هزینه هنگفت. حتی در صورت احیا و تقویت جایگاه از دست رفته ایران در بازار گاز منطقه، ایران می‌تواند در آینده‌ای نزدیک از قالب سوآپ گاز بین کشورها خارج شده و برای خرید گاز از ترکمنستان و صادرات مستقیم آن به سایر کشورها اقدام کند.