اصطلاحات فنی پایپینگ

اصطلاحات فنی پایپینگ، در حیطه کاری لوله کشی صنعتی به منظور برقراری ارتباط صحیح میان کارکنان و متخصصین مورد استفاده قرار می‌گیرند تا بهتر، منظور یکدیگر را درک کنند. سیستم‌های پایپینگ، تجهیزات و متعلقات فراوانی دارند و نیاز به مراحل مختلف و الزاماتی دارند تا در بهترین شرایط ممکن و مطابق با استانداردها، انتقال سیالات انجام شود.

در یک کارخانه صنعتی، پالایشگاه، صنعت نفت، گاز و پتروشیمی و به منظور انتقال سیالاتی چون آب، گاز و نفت، لوله کشی صنعتی انجام می‌شود. بنابراین، اطلاع از اصطلاحات فنی پایپینگ برای داشتن دانش فنی و تخصصی لازم در این حوزه مهم است. در این مقاله، در خصوص این اصطلاحات بحث کرده‌ایم.

منظور از پایپینگ چیست؟

پایپینگ (piping) یا لوله کشی صنعتی، فرایندی است که در آن از انواع لوله، اتصالات و روش‌های استاندارد برای لوله کشی لازم جهت انتقال سیالاتی چون آب، گاز و دوغاب استفاده می‌شود.

پایپینگ، نیاز به استانداردها و دستورالعمل‌های جهانی و بعضاً ملی یا محلی دارد که بر اساس آن، نصب لوله‌ها، اتصالات و تجهیزات به درستی انجام گیرد تا سیالاتی که ممکن است در دما و فشار خاصی باشند، به خوبی منتقل شوند. پس از اتمام فرایند پایپینگ، آزمایشاتی برای بررسی انتقال درست سیالات از طریق لوله کشی انجام می‌شود.

لازم به ذکر است که پایپینگ در دوره‌های زمانی مختلف باید مجددا مورد بررسی و آزمایش قرار گیرد تا از عدم خرابی لوله‌ها اطمینان و انتقال صحیح مایعات، حاصل شود.

از طرفی، دانش اقتصادی برای بررسی هزینه‌های پایپینگ مهم است و پیش از خرید باید قیمت تمام تجهیزات همچون قیمت لوله گالوانیزه 2 اینچ، بررسی گردند.

اصول ایمنی و مهندسی پایپینگ، کاربرد بسیار بالایی در پالایشگاه‌ها، صنایع نفت و گاز و صنایع دارند چرا که در این حوزه‌ها، انتقال درست و صحیح سیالات بسیار مهم است تا از هر خطری جلوگیری شود.

در این صنعت نیز، داشتن دانش فنی و شناخت اصطلاحات، برای انجام بهتر و درست‌تر کارها و برقراری ارتباط درست میان کارکنان مهم است.

اصطلاحات فنی پایپینگ، به منظور داشتن اطلاعات لازم برای فعالیت در حوزه لوله کشی صنعتی در ادامه این مقاله شرح داده می‌شوند.

اصطلاحات لوله کشی صنعتی

در سیستم لوله کشی صنعتی و پایپینگ یک کارخانه، پالایشگاه، سیستم انتقال آب و امثال آن، اصطلاحات زیر به صورت متداول کاربرد دارند. برخی از این اصطلاحات در طراحی سیستم پایپینگ و برخی هنگام جوشکاری اتصالات مهم هستند.

دیاگرام جریانی فرایند یا (PFD) Process Flow Diagram

نقشه‌ای است که در آن خلاصه فرایند و سیستم‌های واحد با نحوه چگونگی ارتباطی که با کمک لوله‌ها، داکت‌ها و نقاله‌ها با هم دارند نشان داده می‌شود. نوع تجهیزات، تعداد آن‌ها، دبی جریان، فشار عملکرد و درجه حرارت جریان در مسیر لوله در نقشه، تعیین می‌گردند.

دیاگرام پایپینگ و ابزار دقیق یا (P & ID) Piping & Instrument Diagram

نقشه‌ای شماتیک است که در آن فرایندها، تجهیزات و لوله‌های مورد استفاده به همراه مشخصات آن‌ها آورده می‌شود. همچنین تجهیزاتی چون شیرها، فلنج‌ها، ابزار دقیق و نحوه عایق کاری نیز در نقشه ذکر می‌گردد.

مشخصه‌های فنی لوله گذاری یا Piping Specification

در این سند، محدوده کاری لوله‌ها، شیرها و اتصالات برای هر جنس و موادی که در پروژه کاربرد دارد، با توجه به کلاسی کاری آن‌ها مشخص می‌گردد. کلاس کاری، برمبنای فشار، درجه حرارت و میزان خورندگی در شرایط جریان متوسط تعیین می‌شود.

ضخامت دیواره لوله‌ها و نحوه اتصال‌دهی بخش‌های مختلف به هم نیز براساس استانداردی معتبر در این سند تعیین می‌شود. مسائل اقتصادی برای تعیین مواد باکیفیت‌ و در عین حال کم هزینه برای تهیه این سند، نیازمند دانش فنی و تسلط لازم است. قیمت تجهیزات همچون قیمت لوله گاز 4/3 اینچ باید در این شرایط مورد توجه قرار گیرد.

نقشه چیدمان یا Planning Study or Layout Drawing

یکی دیگر از اصطلاحات فنی پایپینگ، نقشه چیدمان است که در آن سیستم‌های فرایند اصلی، لوله کشی، شیرآلات، ابزار دقیق و تجهیزات مهم و کاربردی در مقیاسی کوچک نشان داده می‌شوند. تعیین محل دقیق قرارگیری تجهیزات با توجه به ارتفاعی که دارند و زوایای تجهیزات با هم نیز باید در نقشه چیدمان انجام شود.

نوع تکیه‌گاه‌های لوله‌ها و بارهایی که به آن‌ها وارد می‌شود در این نقشه مشخص می‌شوند تا برای تهیه تجهیزات و اقلام و طراحی نهایی مورد استفاده قرار گیرند. تهیه نقشه چیدمان بدون تجربه بالا در صنعت و شناخت کامل فرایندها و تجهیزات، ممکن نیست. بنابراین، رسم آن توسط خبره‌ترین مهندسین در واحدهای صنعتی انجام می‌گیرد.

Add joint

یکی از اصطلاحات فنی پایپینگ، add joint است. در نقشه‌های پایپینگ، مکان و تعداد سرجوش‌ها باید مشخص شده باشند. در برخی شرایط، نیاز به ایجاد تغییر در این سرجوش‌ها است که در آن می‌بایست تعدادی سرجوش اضافه شود. در پایپینگ، اصطلاح فنی لازم برای سرجوش‌هایی که به نقشه اولیه افزوده می‌شوند، add joint است. سرجوش‌های جدید را با علامت "-" نشان می‌دهند.

Delete joint

اصطلاح مقابل add joint، عبارت delete joint است. منظور از این عبارت، حذف برخی سرجوش‌ها متناسب با تغییراتی است که باید در نقشه اولیه ایجاد می‌شود. در صورتی که سرجوش‌ها ایجاد نشده و سپس تغییرات ایجاد شود، هزینه‌ای دریافت نخواهد شد. این درحالی‌ است که پس از درخواست و تغییرات، اگر سرجوش ایجاد شده باشد، هزینه سرجوش‌ها محاسبه می‌گردد.

Back weld

بک ولد یکی دیگر از اصطلاحات فنی پایپینگ است که منظور از آن، تعمیر پاس یک سرجوش از درون لوله است. درصورتی این تعمیرات انجام می‌شود که در روش رادیوگرافی، در پاس یک سرجوش عیب و ایرادی مشاهده شود. بهترین راه در بک ولد، انجام تعمیر از داخل لوله است. با این حال برخی دو پاس دیگر را برش می‌دهند تا تعمیر پاس یک ممکن شود.

Reweld

از اصطلاحات فنی پایپینگ در جوشکاری آن، می‌توان به reweld اشاره کرد. در برخی موارد، سرجوشی جوشکاری شده و پس از آن ممکن است نیاز به بریده شدن و تنظیم دوباره و جوشکاری داشته باشد. این کار معمولا پس از ایجاد تغییرات در نقشه لوله کشی انجام می‌گیرد. در این شرایط از اصطلاح reweld استفاده می‌شود.