«عمران‌خان» نخست وزیر پاکستان برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به آمریکا سفر کرد. خان در نیویورک با شرکت در یک کنفرانس خبری مشترک به همراه «شاه‌محمودقریشی» وزیر امور خارجه و «ملیحه لودهی» نماینده پاکستان در سازمان ملل متحد گفت که ایران یکی از محورهای دیدار وی با «ترامپ» رئیس جمهور آمریکا بود.
عمران‌خان در ادامه صحبت خود اعلام کرد ترامپ از وی خواسته تا بین آمریکا و ایران میانجیگری کند و قبل از این محمد بن سلمان ولیعهد عربستان نیز درخواست مشابهی را مطرح و خواهان ایفای نقش اسلام‌آباد برای میانجیگری با تهران شده بود.
سوال این است که آیا پاکستان می‌تواند بین آمریکا، عربستان و ایران میانجیگری کند؟ برای بررسی نقش پاکستان در کاهش تنش ایران با کشورهایی مانند آمریکا و عربستان ابتدا باید نگاهی به روابط اسلام‌آباد و تهران داشته باشیم.
فراز و نشیب روابط پاکستان و ایران
روابط پاکستان و ایران فراز و نشیب زیادی دارد گاهی بسیار خوب است و بعضی اوقات به خاطر مسائل امنیتی دو کشور دچار اختلافاتی می‌شوند اما در مجموع اسلام و تهران روابط خوبی دارند و حتی در زمان اختلاف به سمت تنش و درگیری پیش نمی‌روند.
همیشه به نظر می‌رسد که قرار است یک معاهده بزرگ بین پاکستان و ایران انجام شود و حجم مبادلات تجاری دو کشور بیشتر خواهد شد اما همیشه پاکستان در زمان اوج روابط عقب نشینی می‌کند و روابط اسلام‌آباد- تهران از یک حد فراتر نمی‌رود.
مقامات ایرانی بر این باورند که پاکستان تا حدودی تحت فشار آمریکا است و به همین خاطر تلاش برای گسترش روابط چندان فایده‌ای ندارد و به طور کلی در برقراری ارتباط با این کشور باید محتاط بود.
امید به گسترش روابط پاکستان و ایران با به قدرت رسیدن عمران‌خان
زمانی که «عمران‌خان» در پاکستان به قدرت رسید تصور بر این بود که تحول عمیقی در روابط اسلام‌آباد- تهران به وجود خواهد آمد و خان گام‌های روی به جلو برای گسترش روبط با ایران برمی‌دارد.
ممکن است عمران خان تصمیم به گسترش روابط همه جانبه با ایران گرفته باشد اما وی نیز مانند سایر حاکمان سیاسی پاکستان باید مطیع سرویس امنیت و ارتش باشد بنابراین نمی‌تواند در نوع روابط با ایران از یک حد فراتر رود.
عمران‌خان زمانی قدرت را به دست گرفت که پاکستان از مشکلات اقتصادی رنج می‌برد و برای حل این بحران نیاز به کمک مالی داشت. مسلم است که با توجه به گذشته پاکستان نمی‌توانست از ایران توقع کمک مالی بلاعوض داشته باشد و از طرفی تهران خود با تحریم‌های بین المللی دست و پنجه نرم می‌کند و چنین توقعی دور از انصاف و واقعیت است.
دولت پاکستان از کشورهای مختلف درخواست کمک مالی کرد اما باز هم مانند همیشه به جز آمریکا و عربستان کشورهای دیگر آن طور که باید پاسخ مثبت ندادند. تا جایی که به آمریکا مربوط می‌شود این کشور به خاطر رهایی از باتلاق افغانستان و ادامه مذاکرات صلح با طالبان نیاز به کمک پاکستان دارد. از طرفی عربستان برای حل مشکلات امنیتی و ادامه جنگ یمن نیازمند کمک پاکستان است.
پاکستان برای دریافت کمک مالی باید آمریکا و عربستان را همراهی کند اما این کشورها روبط خوبی با ایران ندارند. پاکستان در تلاش است که ضمن حفظ روابط دیرینه با ایران بتواند آمریکا و عربستان را هم از خود راضی نگاه دارد.
تلاش کشورهای مختلف برای میانجیگری
در حال حاضر فرانسه و آلمان به دنبال میانجیگری بین ایران و آمریکا هستند و «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل ضمن دیدار با «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران در این زمینه رایزنی کرد.
میانجیگری فرانسه و آلمان اهمیت زیادی دارد زیرا از یک سو این کشورها روابط تجاری با ایران دارند و از طرف دیگر برای امضای قرارداد توافقنامه هسته‌ای (برجام) نقش آفرینی کردند.
تفاوت میانجیگری پاکستان با فرانسه و آلمان
نفر بعدی که خواهان میانجیگری بین ایران و آمریکا است عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان می‌باشد. البته در میانجیگری فرانسه وآلمان با پاکستان تفاوت زیادی وجود دارد.
فرانسه و آلمان تأیید کننده نظرات آمریکا هستند و در بلوک واشنگتن قرار دارند. در حمله به تأسیسات نفتی عربستان (ارامکو) فرانسه و آلمان نظر آمریکا را تأیید و اعلام کردند که ایران نباید چنین اقدامی انجام می‌داد. ایران هم به کشورهای اروپایی اعتماد ندارد.
پاکستان هرگز اتهامات عربستان و آمریکا علیه ایران را تأیید نکرد. ممکن است روابط پاکستان و ایران فراز و نشیب‌های زیادی داشته باشد اما هرگز اتفاقی نیفتاده که بر روابط خوب دو کشور بیش از حد تأثیرگذارباشد. زمانی که عربستان برای جنگ در یمن از پاکستان درخواست کمک کرد این کشور با در نظر گرفتن ملاحظات ایران ترجیح داد بی‌طرف باشد.
زمانی که راحیل شریف فرمانده سابق ارتش پاکستان سرپرستی ائتلاف نظامی عربستان را به عهده گرفت اعتراض‌های زیادی وجود داشت. اما دولت و ارتش پاکستان اعلام کردند که راحیل شریف هرگز اجازه نمی‌دهد که ائتلاف کشورهای عربی به ایران لشکر کشی کند و از طرفی وی در واقع نقش مهمی در بهبود روابط عربستان و ایران ایفا خواهد کرد.
دیپلماسی متوازن ایران نسبت به پاکستان
با وجود تمام مشکلات و روابط تجاری تهران با دهلی نو، ایران در مسئله کشمیر از پاکستان حمایت کرد. بسیاری از کشورهای عرب که ادعای دوستی با پاکستان را داشتند نتوانستند نقشی را که ایران در حمایت از مردم کشمیر ایفا کرد ایفا کنند.
کسانی که سیاست و دیپلماسی پاکستان را تعیین می‌کنند این موضوع را در نظر دارند که در مواقع حساس ایران از پاکستان پشتیبانی می‌کند. با اینکه مقامات ایرانی درباره پاکستان محتاط هستند و به خاطر تحت فشار بودن آمریکا به این کشور اعتماد کامل ندارند اما عملکرد و دیپلماسی ایران درباره پاکستان متوازن و خوب است.
بنابراین می‌توان گفت که اگر پاکستان بخواهد می‌تو